اهکارهای عملی درمان تکبر و غرور

برای مبارزه عملی با تکبر می‌توان اقدامات زیر را پیشنهاد داد:

  رعایت ادب در رفتار و گفتار

اگر انسان در رعایت ادب در شئون زندگی خود بکوشد، می‌تواند کبر را از درون خویش بزداید. مصداق کاربردیِ این امر، سلام کردن است. در روایت آمده است: «مِنَ التَّوَاضُعِ أَنْ تُسَلِّمَ عَلَى مَنْ لَقِیتَ» یکی از راه‌های شکستن گردن تکبر آن است که انسان به هرکس رسید سلام کند. ادب، کبر را در وجود انسان کمرنگ می‌کند و به از بین رفتن آن یاری می‌رساند.

از خدا جوییم توفیق ادب              بی‌ادب محروم گشت از لطف رب

کاهش سطح توقع

راهکار دوم برای شکستن بت تکبر در وجود انسان کاهش سطح توقع از دیگران است. زیرا توقعات این پیش‌شرط ذهنی را در انسان ایجاد می‌کند که دیگران باید به او احترام گذارند و یا خدمت کنند و چنین اندیشه‌هایی زمینه‌ساز گرفتاری انسان در دام تکبر است.

ترک جدال و خصومت‌های کلامی

در حدیث آمده است: «وَ اتْرُکِ الْمِرَاءَ وَ إِنْ کُنْتَ مُحِقّاً». «مِراء»، همان بگومگوها و چانه‌زنی‌های نابخردانه است که فراوان بین انسان‌ها رخ می‌دهد و همان طور که خود از کبر بر می‌آید، موجب گسترش دامنة آن نیز می‌شود. بر این اساس، هر چند حق با انسان باشد باید از بگومگو اجتناب کند.

 فرهنگ نقدپذیری

این مورد در عمل از همة موارد پیش گفته مشکل‌تر است و مفهوم آن این است که انسان نظر مخالف خود را بپذیرد و تحمل کند. وجود تکبر در وجود انسان همان مانع اصلی در این پذیرش است و جایی که «من» گام در میان می‌نهد جایی برای انتقادپذیری باقی نمی‌ماند. اما اگر سعی کنیم نقدشنو باشیم و دیدگاه‌های مخالف را تاب بیاوریم، به سوی ریشه‌کن کردن تکبر در وجود خود گام بر خواهیم داشت.